VISIE

De cisterciënzerabdij Onze-Lieve-Vrouw-Ten Duinen was ruim zeven eeuwen een van de belangrijkste religieuze instellingen in Vlaanderen. Vandaag ligt het vroegere abdijdomein verspreid over vier landen: België, Nederland, Frankrijk en Engeland.

Als grootgrondbezitter was de abdij een economische macht. Ze had een grote impact op haar omgeving en werd door diezelfde fysische omgeving en maatschappelijke context beïnvloed. Monumenten, bewaarde perceelsgrenzen, oude dijken en plaatsnamen in het landschap herinneren nog altijd aan de Duinenabdij. Het kunstpatrimonium en de archeologische artefacten refereren naar de ‘hoge’ en de ‘alledaagse’ cultuur; sporen van een rijk verleden als bouwstenen naar duurzaam cultuurtoerisme.

Het christelijke geloof is een van de grondslagen van onze West-Europese maatschappij en denken. Om inzicht te krijgen in de geschiedenis van de Duinenabdij kan je niet om de invloed van dat geloof op het dagelijkse leven binnen en buiten de muren heen.

Acht eeuwen vormde de regel ‘ora et labora’ (bidden en werken) de basis van het dagelijkse leven van de Duinheren. De gemeenschap voorzag in haar onderhoud en nam actief deel aan het economische leven. Het beheer vertoont opvallende gelijkenissen met onze bedrijfswereld. Juist die economische basis hielp de Duinenabdij uiteenlopende crisissen te doorstaan en haar invloed te behouden; inspirerend hoe overtuiging en een flexibele instelling bijdragen tot continuïteit.

Onze wereld is het resultaat van een complexe opeenvolging van eeuwen durende processen. Historisch onderzoek maakt door de afstand in de tijd de dynamieken en mechanismen die de wereld vorm geven zichtbaar. Juist die afstand in de tijd maakt omstreden gebeurtenissen bespreekbaar; het verleden als spiegel voor vandaag.

Een verantwoorde keuze van thema’s, gevisualiseerd en geconcretiseerd door de juiste collectiestukken in combinatie met een kritische reflectie en interpretatie, draagt bij tot een groeiend historisch inzicht in onze wereld. Naast de grote verschillen tussen de mens uit het verleden en vandaag zijn er veel gelijkenissen. Het verhaal van de Duinenabdij is een verhaal over mensen, geschreven door mensen, voor mensen. Door dit samen te bestuderen met erfgoedgemeenschappen en het in co-creatie vanuit hedendaagse thema’s te bevragen, stimuleert het Abdijmuseum de dialoog tussen heden en verleden. Het museum is een tussenruimte. Heel even wordt de continuïteit in de tijd tussen het heden en het verleden doorbroken en ontstaat er ruimte tot bemiddeling: het Abdijmuseum, een oase van rust die aanzet tot dialoog en vertragen.

Het authentieke patrimonium en de archeologische vondsten prikkelen door hun onvolledigheid. De ruimte voor verwondering en verbeelding stimuleert nieuwsgierigheid en leidt tot participatie van erfgoedgemeenschappen. Dit maakt het Abdijmuseum tot het open museum en onderzoekscentrum over monastieke geschiedenis en middeleeuwse archeologie in het Noordzeegebied, met aandacht voor landschap, materiële en immateriële sporen: een ontmoetingsplatform binnen onze globaliserende maatschappij.